Chú thích Hoàng_thái_phi

  1. 《晋书·列传第二》: 章太妃周氏以選入成帝宮,有寵,生哀帝及海西公。始拜為貴人。哀帝即位,詔有司議貴人位號,太尉桓溫議宜稱夫人,尚書僕射江虨議應曰太夫人。詔崇為皇太妃,儀服與太后同。又詔「朝臣不為太妃敬,合禮典不」。太常江逌議「位號不極,不應盡敬」。
  2. Tấn thư, quyển 32 - Hậu phi hạ: 孝武文李太后諱陵容,本出微賤。。。及孝武帝初即位,尊為淑妃。太元三年,進為貴人。九年,又進為夫人。十二年,加為皇太妃,儀服一同太后。十九年,會稽王道子啟:「母以子貴,慶厚禮崇。伏惟皇太妃純德光大,休祐攸鍾,啟嘉祚於聖明,嗣徽音于上列。雖幽顯同謀,而稱謂未盡,非所以仰述聖心,允答天人。宜崇正名號,詳案舊典。」八月辛巳,帝臨軒,遣兼太保劉耽尊為皇太后,稱崇訓宮。安帝即位,尊為太皇太后。
  3. Cựu Ngũ Đại sử, quyển 49: 太妃劉氏,武皇之正室也。〈(案:《劉太妃傳》,原本闕佚。考《北夢瑣言》云:晉王李克用妻劉夫人,常隨軍行,至於軍機,多所宏益。先是,汴州上源驛有變,晉王憤恨,欲回軍攻之。夫人曰:「公為國討賊,而以杯酒私忿,必若攻城,即曲在於我。不如回師,自有朝廷可以論列。」於是班退。天復中,周德威為汴軍所敗,三軍潰散,汴軍乘我,晉王危懼,與李存信議,欲出保雲州。夫人曰:「存信本北方牧羊兒也,焉顧成敗!王常笑王行瑜棄城失勢,被人屠割,今復欲效之,何也?王頃歲避難塞外,幾遭陷害,賴遇朝廷多事,方得復歸。今一旦出城,便有不測之變,焉能遠及!」晉王止行。居數日,亡散之士復集,軍城安定,夫人之力也。《五代會要》云:同光元年四月,冊為皇太妃。《歐陽史》云:莊宗即位,冊尊曹氏為皇太后,而以嫡母劉氏為皇太妃。太妃往謝太后,太后有慚色。太妃曰:「願吾兒享國無窮,使吾獲沒於地以從先君幸矣。復何言哉!」莊宗滅梁入洛,使人迎太后歸洛,居長壽宮,而太妃獨留晉陽。同光三年五月,太妃薨。)
  4. Cựu Ngũ Đại sử, quyển 86: 太妃安氏。〈(《文獻通考》:安太妃,代北人,不知其世家。生出帝,帝立,尊為皇太妃。《契丹國志》云:天祿二年春二月,徙晉侯、太后於建州,中途安太妃卒,遺命晉侯曰:「焚骨為灰,南向揚之,庶幾遺魂得返中國也。」)
  5. Tân Ngũ Đại sử, quyển 63: 建卒,衍立,謚建曰神武聖文孝德明惠皇帝,廟號高祖,陵曰永陵。建正室周氏號昭聖皇后,後建數日而卒,衍因尊其母徐氏為皇太后,后妹淑妃為皇太妃。太后、太妃以教令賣官,自刺史以下,每一官闕,必數人並爭,而入錢多者得之;通都大邑起邸店,以奪民利。
  6. 《晉書*志第十一》: 帝特下詔拜皇太妃。三月丙辰,使兼太保王恬授璽綬儀服,一如太后。
  7. 《宋史·卷二百四十三·列傳第二·后妃傳下·欽成朱皇后》: 元祐三年,宣仁詔:《春秋》之義,「母以子貴」,其尋繹故實,務致優隆。於是輿蓋、仗衛、冠服,悉侔皇后。
  8. Hoàng tỷ (皇妣), nghĩa là mẹ đã mất. Chữ "Tỷ" này nghĩa là mẹ, khác với "Tỷ" (姊) nghĩa là chị. Ở đây Thừa Thiên Cao Hoàng hậu là mẹ cả của Vua Minh Mạng, nên gọi Hoàng tỷ.
  9. Tức là bà Thuận Thiên Cao Hoàng hậu.
  10. Theo tông pháp, đứa con đã do Hoàng đế chọn làm con nuôi, là đã ["Nhập tự"], cha mẹ ruột về mặt sinh học sẽ không còn liên hệ gì nữa. Khi Vua Kiến Phúc được nhận nuôi, là Học phi làm dưỡng mẫu, cũng tự nhiên thành sinh mẫu.
  11. Cơ Sằn, Cơ Tử: hai bà Hậu giỏi đời nhà Chu
  12. Hoàng khảo (皇考): chữ "Khảo" ý là cha đã chết. Ở đây ám chỉ Vua Tự Đức, vì Vua Kiến Phúc là con trai trên danh nghĩa tông pháp của Vua Tự Đức.
  13. Ngày xưa Từ Dụ Thái hậu cùng Lệnh phi Nguyễn Thị Nhậm cùng hầu hạ Vua Thiệu Trị. Bà Lệnh phi do tước Quận công của cha mà ở trên. Đến khi Thuận Thiên Cao Hoàng hậu ban cho 2 cúc áo, một chạm phượng, một chạm hoa, đem bọc kín vào trong bao, khấn rằng ai chọn được cúc hình chim phượng sẽ sinh con trước. Từ Dụ Thái hậu nhường cho Lệnh phi chọn trước, mở ra thì bà Từ Dụ chọn được cúc hình phượng. Từ đó bà ngày được yêu quý hơn, sinh ra Vua Tự Đức, địa vị càng chuyển lên trên.